FRAGMENT uit BOEK FILMERVARINGEN UIT DE PRAKTIJK - WAT IK NIET OP FILMSCHOOL LEERDE
Is het dan een taboe om te vertellen hoe het achter de schermen van de film gaat? Bijvoorbeeld:
HET SCHANDALIGE VOLKSKRANT-INTERVIEW
Hoofdredacteur film van de Volkskrant Bor
Beekman belde me op. Hij wilde me graag uitgebreid interviewen over mijn
Joran-film “Me & Mr. Jones on Natalee Island.” Drie grote bladzijden in de
krant, beloofde hij. En hij was eventueel ook wel benieuwd naar “Het
Bombardement”, zoals de film intussen heette. Nou, denk je heel naïef, wat leuk.
Resultaat: Bor wijdde slechts één regel aan mijn Joran-film. De rest van zijn stuk was een exercitie om op allerlei manieren Jan
Smit de grond in te boren. Bijvoorbeeld: ik liet Bor in goed vertrouwen tijdens
het interview een stukje gefilmde repetitie van Jan Smit met Noortje Herlaar zien.
Waarom? Omdat het overtuigend bewees dat Jan op deze manier geregisseerd erg
goed en geloofwaardig als acteur was.
Bor zag het en besefte waarschijnlijk dat we gelijk hadden: Jan was op
deze manier echt erg goed en geloofwaardig. Maar daarmee had Bor dus een groot
probleem. Want Bor’s geheime doel was Jan Smit voor zijn lezers afbranden. Wat
moest Bor nu doen? Jan Smit afbranden natuurlijk.
Hij schreef dat Jan tussen zijn dialogen zou “hijgen”. Hij citeerde
een dialoog, die Jan speelde, en schreef daarna “hijg, hijg, hijg”. En daarna
weer: “Hijg, hijg, hijg”. Volkomen buiten de waarheid. Ik heb er de repetitie
net nog op nagekeken en je mag me mailen als je het ook wil zien. Maar zo kreeg Bor alsnog het vooringenomen anti-Jan
Smit-stuk, waarvan hij dacht te kunnen inschatten dat hij zijn lezers daar een
groot plezier mee zou doen.
Nog een voorbeeld: Bor zou de gebruikelijke portretfotograaf naar me
sturen. Maar met onduidelijke smoesjes verplaatste hij die afspraak ineens. “Ja,” belde Bor, “het was zo druk, en mijn vrouw krijgt bijna
een kind, ik stuur echt een fotograaf, hij zal je snel bellen.” Maar die
fotograaf belde niet en de krant zou bijna verschijnen. Ik belde Bor nogmaals.
Bor zei sorry, het was zo druk met zijn kind dat gauw kwam, het kwam goed. Maar
wat was Bor werkelijk aan het doen?
Bor had niet alleen twee keer tegen me gelogen over dat hij een
fotograaf naar me zou sturen. Hij was het namelijk nooit van plan geweest. Hij
had in plaats daarvan bewust meteen na het interview een spotprenttekenaar
allerlei flauwe Jan Smit-spotprenten laten maken. Inclusief eentje, waarin Jan
volkomen overbodig en totaal uit de lucht gegrepen als vrouw werd getekend. In
Bor’s beleving was dat wellicht het toppunt van humor, en hij dacht wellicht
dat hij hiermee zijn Volkskrant-lezers een dienst deed.
Die anti-Jan-tekeningen kwam in plaats van mijn foto, en Bor zorgde
dat er ook eentje ook op de voorpagina van de Volkskrant kwam, waar nog nooit
een artikel van Bor aangekondigd was. Bor had de voorpagina gehaald. Ten koste
van mij en van Jan. Maar dat maakte Bor niets uit.
Zo begon de Bor met de Volkskrant -al anderhalf jaar voordat de film
uitkwam- met hun anti-Jan stemmingmakerij. Er lag al een mening klaar voor de
film geschreven was. Maar het ging hen ook niet om de inhoud.
Bor en de Volkskrant gaven ons in wezen een artistiek verbod: Jan Smit
mocht gewoon niet in de film. Zo open
minded als de trotse
artistieke filmsectie van de Volkskrant pretendeerde te zijn: ze waarschuwden
ons nu haast: als wij verder met Jan Smit gingen, nou, dan konden we wat van de
Volkskrant filmredactie verwachten. Dit was de eerste beschadiging. Er zouden
er nog meer volgen, dus pas goed op. Het was nog een jaar voor de opnames, dus
we mochten ons nog bedenken van Bor en de VK.
Het deed me denken aan Antonie Kamerling. Ruim 20 jaar eerder had ik de toen nog jonge GTST-ster als hoofdrol gekozen voor mijn eerste echte film na de Filmacademie. Maar helemaal niemand wilde Antonie. Precies zoals nu Jan Smit. Paul Ruven: Ja graag. Maar alsjeblieft niet die afschuwelijke Antonie. Toen weken we daar niet voor. Gevolg: Ik maakte mijn eerste speelfilm niet. Antonie "debuteerde" wel in een film van me. Dat was nog
